Kategori: Makaleler

Ceviz Göz Aşısı Hangi Aylarda Yapılır? Antropolojik Bir Yolculuk Bir antropolog olarak, doğanın döngülerine duyulan saygıyı anlamak için yeryüzünün farklı köşelerine yolculuk ettim. Ceviz göz aşısı gibi bir tarım uygulaması, ilk bakışta teknik bir işlem gibi görünür; oysa aslında insan kültürünün doğayla kurduğu kadim ilişkinin bir yansımasıdır. Toprakla temas eden her el, kendi kültürünün ritüellerini, inançlarını ve kimlik anlatılarını da beraberinde taşır. Bu yüzden, “Ceviz göz aşısı hangi aylarda yapılır?” sorusu yalnızca bir takvim meselesi değil; aynı zamanda kültürel bir anlamın da izini sürmektir. Ritüel Olarak Aşı: Doğayla Yeniden Bağ Kurmak Antropolojik açıdan her tarımsal uygulama, bir toplumun doğayla kurduğu…

Cumartesi Günü Ne Kandili? Toplumsal Cinsiyet, Empati ve Adalet Perspektifinden Bir Yolculuk Samimi Bir Başlangıç: Kandil Işığında Birlikte Düşünmek Cumartesi günü yaklaşırken pek çoğumuzun aklında aynı soru var: “Bu hafta ne kandili?” Belki takvimden hızlıca bakıp geçiyoruz, belki sosyal medyada birkaç paylaşım görüp içimizden “ne güzel” diyoruz. Oysa kandiller, yalnızca dini birer gün olmaktan çok daha fazlası… Onlar, toplumun vicdanını, bir arada yaşama isteğini ve birlikte iyileşme arzusunu sembolize eden özel zaman dilimleri. Bu yazıda, kandilin anlamını sadece ibadet penceresinden değil; toplumsal cinsiyet rolleri, çeşitlilik, empati ve sosyal adalet gibi çağımızın en önemli dinamikleri üzerinden birlikte düşünelim. Kandillerin Derin Anlamı:…

Aşırı Gurur Ne Demek? Tarihsel Köklerinden Günümüz Psikolojisine Derin Bir Bakış İnsanın Kendine Duyduğu Aşırı Güvenin İncelikli Yüzü Aşırı gurur, insanın kendi değerini, yeteneklerini veya başarılarını gerçeklikten koparak abartılı biçimde yüceltmesidir. Bu duygu, özsaygının doğal sınırlarını aşarak bireyi hem toplumsal hem de psikolojik açıdan izole eden bir hâle dönüşür. Türkçe’de “kibir”, “büyüklük taslama” ya da “kendini beğenmişlik” gibi kavramlarla da ilişkilendirilen aşırı gurur, tarih boyunca hem felsefi hem dini hem de psikolojik bağlamda tartışılmıştır. Bu yazıda, aşırı gururun anlamını tarihsel, kültürel ve bilimsel yönleriyle ele alırken; günümüzdeki akademik tartışmalara da değineceğiz. Tarihsel Arka Plan: Gururdan Kibre Uzanış Antik Yunan düşüncesinde…

40 Ayak Kamyon mu, Tır mı? Tartışmanın Tam Ortasına Park Edelim! Bazen bir yolculuk başlamadan önce bile kavgalar başlar… Ve bu kavgaların en komiği, en uzunu, en “yolda kalan”ı: 40 ayak dediğin kamyon mu, tır mı? Tartışma o kadar büyüdü ki, kahvehane köşelerinde çay bardağı kırdırdı, WhatsApp gruplarında akrabalık bitirdi, hatta Google’da arama rekorları kırdı. Bugün bu kadim sorunun üstüne birlikte gideceğiz. Ama korkmayın, ciddi ciddi değil; biraz kahkaha, biraz mantık ve bolca yanlış anlaşılmayla! 🚛😂 Erkekler Haritasını Açar, Kadınlar Haritasını Hisleriyle Çizer “40 ayak kamyon mu tır mı?” sorusu geldiğinde, erkeklerin yaklaşımı net olur: Ölç, biç, teknik verileri çıkar,…

Kitap Yayınevi Nerede Yazar? Tarihsel Bir Perspektif Giriş: Geçmişi Anlamak, Geleceği Kurmak Bir tarihçi olarak, her zaman geçmişi anlamanın, bugünle bağ kurmanın ne kadar önemli olduğunu düşünüyorum. Geçmişin izleri, toplumların nasıl evrildiğini ve bugünün dünyasında nerede durduğumuzu anlamamıza yardımcı olur. Kitaplar, bir toplumun düşünsel mirasını yansıtan, zaman içinde kültürlerin gelişimini, toplumsal dönüşümleri ve değerleri saklayan güçlü araçlardır. Ancak, kitapların yayımlandığı yer, yazıldığı yer ve yayınevinin rolü de bu sürecin önemli bir parçasıdır. Kitap yayınevi nerede yazar? sorusu, yalnızca fiziki bir mekanın ötesine geçer; bu soru, kültürel ve toplumsal bağlamda da anlamlar taşır. Bu yazıda, kitap yayınevlerinin tarihsel süreçlerdeki yerini ve…

Gün Olur Alır Başımı Giderim: İnsan Psikolojisinde Kaçış Arzusu Bir Psikoloğun Meraklı Girişi: İnsan Davranışları ve Kaçış İhtiyacı Gün olur alır başımı giderim… Bu dizeler, çoğumuzun ruhunda bir çağrı gibi yankı bulur. Bir an için hepimiz yaşamın hızlı akışında kaybolur, nehir gibi sürükleniriz. Ancak bir an gelir ki, içsel bir çağrı duyarız. Bu çağrı, bizi doğrudan bizi bizi terk etmek istemediğimiz, ancak bazen kaçmak istediğimiz bir dünyaya doğru sürükler. İnsan psikolojisi bu noktada devreye girer. Neden bazen tüm dünyadan kaçma, kaçış arzusuna kapılırız? Bu soruya cevabı bulmak için, duygusal, bilişsel ve sosyal psikoloji bakış açılarıyla derinlemesine bir inceleme yapacağız. Bilişsel…

Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Ekonomik Gerçeği Ekonomik düşüncenin temelinde, sınırlı kaynaklarla sınırsız ihtiyaçlar arasında yapılan seçimler yer alır. Her birey, her kurum ve her toplum bu sınırlı kaynaklar içinde en yüksek faydayı sağlamaya çalışır. İşte tam bu noktada “Gönenli” kavramı, sadece bir yer adı veya soyadı değil; refah, bolluk ve ekonomik anlamda doyuma ulaşma arzusunun bir simgesi olarak karşımıza çıkar. Ekonomist gözüyle baktığımızda “Gönenli” olmak, ekonomik tercihlerin doğru yönlendirilmesiyle elde edilen sürdürülebilir refah durumunu ifade eder. Gönenli Ne Demek? Ekonomik Açıdan Bir Tanım “Gönenli” kelimesi Türkçede köken olarak “gönen” yani “refah, mutluluk, zenginlik” anlamına gelir. Dolayısıyla “Gönenli” bir kimse, refah…

Handan Olmak Ne Demek? Veriler, Hikâyeler ve Gerçek Hayat Üzerinden Bir Yolculuk Hiç düşündünüz mü, “Handan olmak” ne demek? Bu ifade kulağa sadece bir isim gibi geliyor olabilir; ama içinde bir duruş, bir ruh hâli, hatta bir yaşam biçimi barındırıyor. Benim için “Handan olmak”, hayatın karmaşasında gülümsemeyi seçmek gibi bir şey. Peki bu sadece romantik bir bakış açısı mı, yoksa veriler de bu fikri destekliyor mu? Gelin, birlikte bakalım. “Handan”ın Anlamı: Gülümsemenin Kültürel Kodları “Handan” kelimesi Farsça kökenli ve “gülen, neşeli” anlamına geliyor. Osmanlı döneminden bu yana, hem kadın ismi hem de bir nitelik olarak “gülümseyen, yüzü ışık saçan” kişiyi…

Annesi Türk Olan Osmanlı Padişahı Kimdir? Farklı Bakışların Buluştuğu Bir Soru Konuya farklı açılardan bakmayı seven biri olarak şunu fark ettim: tarih soruları bazen yalnızca “bilgi” değil, aynı zamanda “algı” meselesidir. “Annesi Türk olan Osmanlı padişahı kimdir?” sorusu da tam olarak böyle bir tartışma doğuruyor. Kimine göre bu soru milliyet meselesi, kimine göre kültürel bir kimlik araştırması, kimine göreyse imparatorluğun kozmopolit yapısını anlamanın anahtarı. O hâlde gelin, hem objektif verilerle hem de duygusal-toplumsal okumalarla bu soruya birlikte bakalım. Özetle: Osmanlı’da annesi kesin olarak Türk kökenli olduğu kabul edilen padişah, II. Osman (Genç Osman) olarak öne çıkar. Ancak “Türk” kimliği tanımına…

Glokom Tehlikeli midir? Antropolojik Bir Perspektif Bir antropolog olarak, kültürlerin çeşitliliği içinde beden ve sağlık konularının nasıl farklı biçimlerde anlamlandırıldığını gözlemlemek büyüleyicidir. Glokom, tıbbi bir açıdan göz içi basıncının artışıyla ilişkilendirilen ve görme kaybına yol açabilen bir hastalıktır. Ancak sorulması gereken yalnızca “Glokom tehlikeli midir?” değildir. Asıl ilginç olan, farklı toplumların bu hastalığı nasıl algıladığı, ona nasıl semboller yüklediği ve bireyin kimliğiyle ilişkisini nasıl kurduğudur. — Glokomun Tehlikesi ve Kültürel Algılar Her kültür, hastalıkları yalnızca biyolojik değil, aynı zamanda sosyal ve sembolik düzeyde de değerlendirir. Glokom, modern tıpta erken teşhis edilmediğinde körlüğe yol açabilecek ciddi bir rahatsızlık olarak tanımlanır. Antropolojik…