Şehir ve Hikaye Yazılar

Ekmek Böceği Zararlı mı? Bir Hikâyenin İçinden Doğruyu Aramak Bazı sorular vardır ki, sadece bilgiyle değil; kalple, duyguyla, yaşanmışlıkla yanıtlanır. “Ekmek böceği zararlı mı?” da onlardan biri… Bu yazıyı size kuru bir ansiklopedi maddesi gibi değil, gerçek bir hikâyenin içinden anlatmak istiyorum. Çünkü bazen küçük bir böcek bile, hayatımızda büyük dersler bırakır. — 🏡 Bir Mutfağın Sessiz Misafiri Elif ve Emre, şehirden uzak, mütevazı bir kasabada yaşayan genç bir çiftti. Elif’in en sevdiği şey sabahları evin her köşesine yayılan taze ekmek kokusuydu. Emre içinse mutfak, hayatın stratejisinin kurulduğu merkezdi; her şey planlı, düzenli ve kontrol altında olmalıydı. Bir gün Elif,…

7440 Yapılandırma Peşin Ödeme İndirimi Var mı? İndirimin Politikası, Adaleti ve Gerçek Bedeli Peşin ödeyen kazanır mı, yoksa sistem kısa vadeli nakit arayışını topluma “indirim” diye mi pazarlıyor? Şahsen kanaatim net: 7440 kapsamındaki peşin ödeme teşvikleri, nakit akışı güçlü olanı ödüllendirirken kırılgan grupları “katsayı” ve karmaşık kurallarla cezalandırıyor. İndirim var, evet; ama bu indirim sadece bir matematik formülü değil—bir adalet testi. Peşin ödemede Yİ-ÜFE tutarından %90’a varan indirim; idari para cezalarında %25 indirim ve matrah/vergi artırımında ilk taksitte peşin ödeyene %10 indirim uygulanıyor. Ama bu avantaj, nakdi olanın daha da avantajlı çıkması anlamına geliyor. Peşin Ödeme İndirimi Nedir, Somut Olarak…

Gubür Ne Demek? Dil, Kültür ve Toplumun Arasında Kalmış Bir Kelimenin Hikâyesi Giriş: Kokuya Sinmiş Tarih Dil, bir toplumun belleğidir. Her kelime, geçmişin izlerini taşır. Gubür kelimesi de bu izlerden biridir. İlk duyulduğunda kaba ya da sıradan gelebilir; ancak kökenine ve toplumsal anlam katmanlarına indiğimizde, bu kelime bize yalnızca bir “çöp” ya da “pislik” anlatmaz. O, aynı zamanda kültürel temizlik anlayışının, sınıf farklarının ve hatta toplumsal düzenin göstergesidir. Bugün, “gubür” kelimesi Anadolu’nun birçok yerinde hâlâ günlük yaşamda kullanılır. Ancak bu kelimenin ardındaki tarihsel ve sosyolojik arka plan, sadece bir “dil meselesi” değil, aynı zamanda bir medeniyet okumasıdır. Gubürün Kökeni: Osmanlı’dan…

En Kullanışlı Tava Hangisi? Bir Filozofun Mutfağında Varlığın ve İşlevin İzinde Bir filozof için her nesne, düşüncenin bir bahanesidir. Tava da bu nesnelerden biridir: Sıradan, gündelik, ama anlamla dolu bir varlık. “En kullanışlı tava hangisi?” sorusu, yüzeyde basit bir tüketici merakı gibi görünür. Fakat derinlemesine bakıldığında, bu soru insanın fayda, değer ve anlam arayışıyla ilgilidir. Çünkü “kullanışlı” dediğimiz şey, yalnızca işlev değil; insanın dünyayla kurduğu varoluşsal bağın da bir ifadesidir. Epistemoloji: Bilginin Tavayla Sınandığı Yer Epistemoloji, yani bilgi felsefesi, bir tava seçimi kadar gündelik bir eylemin bile ardında yatan bilinç süreçlerini sorgular. “Hangi tava kullanışlıdır?” derken aslında “Bilgiyi hangi ölçütlerle…

Ceviz Göz Aşısı Hangi Aylarda Yapılır? Antropolojik Bir Yolculuk Bir antropolog olarak, doğanın döngülerine duyulan saygıyı anlamak için yeryüzünün farklı köşelerine yolculuk ettim. Ceviz göz aşısı gibi bir tarım uygulaması, ilk bakışta teknik bir işlem gibi görünür; oysa aslında insan kültürünün doğayla kurduğu kadim ilişkinin bir yansımasıdır. Toprakla temas eden her el, kendi kültürünün ritüellerini, inançlarını ve kimlik anlatılarını da beraberinde taşır. Bu yüzden, “Ceviz göz aşısı hangi aylarda yapılır?” sorusu yalnızca bir takvim meselesi değil; aynı zamanda kültürel bir anlamın da izini sürmektir. Ritüel Olarak Aşı: Doğayla Yeniden Bağ Kurmak Antropolojik açıdan her tarımsal uygulama, bir toplumun doğayla kurduğu…

Cumartesi Günü Ne Kandili? Toplumsal Cinsiyet, Empati ve Adalet Perspektifinden Bir Yolculuk Samimi Bir Başlangıç: Kandil Işığında Birlikte Düşünmek Cumartesi günü yaklaşırken pek çoğumuzun aklında aynı soru var: “Bu hafta ne kandili?” Belki takvimden hızlıca bakıp geçiyoruz, belki sosyal medyada birkaç paylaşım görüp içimizden “ne güzel” diyoruz. Oysa kandiller, yalnızca dini birer gün olmaktan çok daha fazlası… Onlar, toplumun vicdanını, bir arada yaşama isteğini ve birlikte iyileşme arzusunu sembolize eden özel zaman dilimleri. Bu yazıda, kandilin anlamını sadece ibadet penceresinden değil; toplumsal cinsiyet rolleri, çeşitlilik, empati ve sosyal adalet gibi çağımızın en önemli dinamikleri üzerinden birlikte düşünelim. Kandillerin Derin Anlamı:…

Aşırı Gurur Ne Demek? Tarihsel Köklerinden Günümüz Psikolojisine Derin Bir Bakış İnsanın Kendine Duyduğu Aşırı Güvenin İncelikli Yüzü Aşırı gurur, insanın kendi değerini, yeteneklerini veya başarılarını gerçeklikten koparak abartılı biçimde yüceltmesidir. Bu duygu, özsaygının doğal sınırlarını aşarak bireyi hem toplumsal hem de psikolojik açıdan izole eden bir hâle dönüşür. Türkçe’de “kibir”, “büyüklük taslama” ya da “kendini beğenmişlik” gibi kavramlarla da ilişkilendirilen aşırı gurur, tarih boyunca hem felsefi hem dini hem de psikolojik bağlamda tartışılmıştır. Bu yazıda, aşırı gururun anlamını tarihsel, kültürel ve bilimsel yönleriyle ele alırken; günümüzdeki akademik tartışmalara da değineceğiz. Tarihsel Arka Plan: Gururdan Kibre Uzanış Antik Yunan düşüncesinde…

40 Ayak Kamyon mu, Tır mı? Tartışmanın Tam Ortasına Park Edelim! Bazen bir yolculuk başlamadan önce bile kavgalar başlar… Ve bu kavgaların en komiği, en uzunu, en “yolda kalan”ı: 40 ayak dediğin kamyon mu, tır mı? Tartışma o kadar büyüdü ki, kahvehane köşelerinde çay bardağı kırdırdı, WhatsApp gruplarında akrabalık bitirdi, hatta Google’da arama rekorları kırdı. Bugün bu kadim sorunun üstüne birlikte gideceğiz. Ama korkmayın, ciddi ciddi değil; biraz kahkaha, biraz mantık ve bolca yanlış anlaşılmayla! 🚛😂 Erkekler Haritasını Açar, Kadınlar Haritasını Hisleriyle Çizer “40 ayak kamyon mu tır mı?” sorusu geldiğinde, erkeklerin yaklaşımı net olur: Ölç, biç, teknik verileri çıkar,…

Kitap Yayınevi Nerede Yazar? Tarihsel Bir Perspektif Giriş: Geçmişi Anlamak, Geleceği Kurmak Bir tarihçi olarak, her zaman geçmişi anlamanın, bugünle bağ kurmanın ne kadar önemli olduğunu düşünüyorum. Geçmişin izleri, toplumların nasıl evrildiğini ve bugünün dünyasında nerede durduğumuzu anlamamıza yardımcı olur. Kitaplar, bir toplumun düşünsel mirasını yansıtan, zaman içinde kültürlerin gelişimini, toplumsal dönüşümleri ve değerleri saklayan güçlü araçlardır. Ancak, kitapların yayımlandığı yer, yazıldığı yer ve yayınevinin rolü de bu sürecin önemli bir parçasıdır. Kitap yayınevi nerede yazar? sorusu, yalnızca fiziki bir mekanın ötesine geçer; bu soru, kültürel ve toplumsal bağlamda da anlamlar taşır. Bu yazıda, kitap yayınevlerinin tarihsel süreçlerdeki yerini ve…

Gün Olur Alır Başımı Giderim: İnsan Psikolojisinde Kaçış Arzusu Bir Psikoloğun Meraklı Girişi: İnsan Davranışları ve Kaçış İhtiyacı Gün olur alır başımı giderim… Bu dizeler, çoğumuzun ruhunda bir çağrı gibi yankı bulur. Bir an için hepimiz yaşamın hızlı akışında kaybolur, nehir gibi sürükleniriz. Ancak bir an gelir ki, içsel bir çağrı duyarız. Bu çağrı, bizi doğrudan bizi bizi terk etmek istemediğimiz, ancak bazen kaçmak istediğimiz bir dünyaya doğru sürükler. İnsan psikolojisi bu noktada devreye girer. Neden bazen tüm dünyadan kaçma, kaçış arzusuna kapılırız? Bu soruya cevabı bulmak için, duygusal, bilişsel ve sosyal psikoloji bakış açılarıyla derinlemesine bir inceleme yapacağız. Bilişsel…